Romeinse cijfers wiskunde-interactief.be

noteren van getallen
De eenvoudigste manier om getallen te noteren is streepjes zetten.
Iedereen begrijpt dat je op deze manier 1 voorstelt als I, 2 als II, 3 als III, enz.
Maar al snel worden de getallen onleesbaar.

Een oplossing is om meerdere tekens te voorzien.
Stel je b.v. eenheden voor als E, tientallen als T en honderdtallen als H, dan blijft HHTTTE vlot leesbaar als 231.
Je moet gewoon de getalwaarden voor elk teken optellen. We spreken daarom van een additief stelsel.
Getallen lezen natuurlijk het gemakkelijkste wanneer de tekens gegroepeerd en gerangschikt worden.
Bijvoorbeeld: We noteren eerst het aantal tekens voor de grootste waarde, dan het aantal voor de volgende, enz.

Romeinse cijfers
Omdat 9 dezelfde letters toch veel blijft, gebruikten de Romeinen een tussensysteem.
- Om te beginnen voerden ze bijkomende tekens in voor 5, 50 en 500.
  Zo hoeven we 8 niet te schrijven als IIIIIIII, maar als VIII.
  De gebruikte tekens in het Romeinse talstelsel zijn:

- Om het maximale aantal tekens van eenzelfde letter te beperken tot 3, voerden ze naast het systeem van optellen
  ook een systeem van aftrekken in:
  De symbolen voor eenheden, tientallen en honderdtallen kunnen ook voor een symbool van een hogere waarde staan.
  In dat geval wordt de kleinste waarde niet opgeteld, maar afgetrokken.
  Zo schrijven we
  4 niet als IIII, maar als IV (5 - 1 = 4)
  9 niet als VIIII, maar als IX (10 - 1 = 9)

Romeinse cijfers lezen
Om een getal in Romeinse cijfers te lezen tel je alle getalwaarden op, rekening houdend met eventuele aftrekkingen:

Romeinse cijfers schrijven
Om een tiendelig getal te schrijven in  Romeinse cijfers, schrijf je gewoon de notaties voor duizendtallen, honderdtallen,
tientallen en eenheden achter elkaar:

Romeinse cijfers optellen
In het tiendelig stelsel tel je voor elke rang tot 10 eer je naar een volgende rang gaat.
In het Romeinse systeem zijn er twee verschillende categorieën:
- Vijf keer I is gelijk aan V, vijf keer X is gelijk aan L en vijf keer C is gelijk aan D.
- Twee keer V is gelijk aan X, twee keer L is gelijk aan C en twee keer D is gelijk aan M.
In volgende applets kan je zien hoe je met een telraam Romeinse cijfers kunt optellen.
Versleep de schuifknop naar boven: