integraalleer - overzicht


 

oppervlakte

 
Integralen en oppervlakte

De oppervlakte tussen de x-as en de grafiek benaderen we door de som van rechthoekjes.
Door de rechthoekjes smaller te nemen, verbeteren we de benadering.
hoofdstelling: de afgeleide van de oppervlakte onder de grafiek van een functie f is gelijk aan de functie f zelf.

We kunnen de oppervlakte tussen grafiek en x-as berekenen door de omgekeerde bewerking van "bereken de afgeleide van".

 

primitieve functie

 
Primitieve functies


Een primitieve functie van een functie f is een functie F, zo dat F ' = f.

In woorden: een primitieve functie van een gegeven functie is een functie waarvan de afgeleide de gegeven functie is.

Voorbeelden
1.  Een primitieve functie van 4x3 is x4
    Want de afgeleide van x4 is 4x3
2.  Een andere primitieve functie van 4x3 is x4 + 7
    Want de afgeleide van x4 + 7 is 4x3
3.  Nog een primitieve functie van 4x3 is x4 - 2
    Want de afgeleide van x4 - 2 is 4x3

Een functie heeft nooit slechts één primitieve functie.
Daarom schrijven we steeds een constante c.

machtsregel

 
Machtsregel voor primitieve functies
    De prim.functie van xn dx =
    xn+1 /(n + 1)
    + c     met n ≠ -1
    De prim.functie van x-1 dx = ln |x| + C

In Woorden: Om de primitieve functie te vinden van  xn, verhogen we de exponent met één, en delen we door deze nieuwe exponent.
Deze regel werkt op voorwaarde dat n verschillend is van -1.

Voorbeelden

 
  f (x)   F (x)
1.
  x2
 
x3 /3
+ c
2.
 
1/x4 =
 x-4
 
- x-3 /3
+c
3. 1 = x0  
x1 /1
+c = x + c

 

som en product

 
Rekenregels voor primitieve functies

(a) Somregel
primitieve functie van [f(x) ± g(x)] dx = F(x) dx ± G(x) dx

In woorden:De primitieve functie van een som van twee functies
is gelijk aan de som van de integralen van deze functies.

(b) Vermenigvuldiging met een constante
primitieve functie van k f(x) dx = k . F(x) dx

In woorden: De primitieve functie van een functie, vermenigvuldigd met een constante is gelijk aan die constante, vermenigvuldigd met deze constante. 
(M.a.w.: We mogen een constante buiten het integraalteken plaatsen)

 

Voorbeelden

  f (x)   F (x)
1.
  x3+1
 
x4 /4
+ x + c
2. 6x2 + 4  
6x3 /3
+4x + c

= 2x3 + 4x + c

 

bepaalde integraal

 
Bepaalde integraal en oppervlakte

De oppervlakte tussen de x-as en de grafiek van de functie f met x als veranderlijke over het interval  [a, b], noteren we als

    b
     
     
    a
    f(x) dx

Integraal en teken

Voor de intervallen waar de functiewaarden negatief zijn, levert de integraal een negatief resultaat op.

De totale oppervlakte in onderstaande figuur berekenen we dus als twee integralen.
(integraal van a tot het nulpunt) - (integraal van het nulpunt tot b).

Zonder rekening te houden met het teken wordt de integraal over [a, b] = 0
 

Voorbeelden
1.
2
 
 
0
x dx = 2

Totale oppervlakte = 2
   

 

 

 

 

 
2.
1
 
 
-1
x dx = 0

Rood + Groen = 0

berekenen

 
Berekenen van bepaalde integraal:

Als F een primitieve functie is van een functie f, continu en bepaald in het interval [a, b], dan bereken we de bepaalde integraal als volgt:

    b
     
     
    a
    f(x) dx =F(b) - F(a).

In woorden: Om de bepaalde integraal te berekenen, bepalen we de primitieve functie F van de functie f, we vullen hierin de intervalgrenzen in, en maken het verschil van beide functiewaarden:
F(bovengrens) - F(ondergrens). 

Voorbeeld 1

Daar F(x) = x2 de primitieve functie is van f(x) = 2x,
1
 
 
0
2x dx   =   F(1) - F(0) = 12 - 02 = 1.

Voorbeeld 2
1
 
 
-1
(1-x2) dx = x - x3/3 1
 
 
-1
= 2
3
- (- 2
3
) = 4
3

substitutiemethode

 
Integratie door substitutie

Soms kunnen we een integraal oplossen door substitutie. we stellen een vorm in de veranderlijke x gelijk aan een nieuwe veranderlijke u. 

    f dx =
    g
    du

Methode

1. Schrijf u als een functie van x.
2. Bepaal de afgeleide en  bepaal ook de verhouding dx t.o.v. du.
3. Vervang elke vorm in x door de overeenkomende vorm in u.

Bepalen van u

Er is geen vaste methode of 'snelle regel die altijd werkt'. Kijk naar volgende mogelijkheden:

  • Stel u gelijk aan een uitdrukking die verheven wordt tot een macht.
  • Stel u gelijk aan een uitdrukking waarvan de afgeleide voorkomt als een factor in de integraal. 
  • Stel u gelijk aan de noemer van een rationale vorm.
  • Als de variabele x niet kan geëlimineerd worden door de substitutie, probeer dan een andere substitutie
    (of een andere methode...)
Voorbeeld

 
(x2+1)(x3 + 3x - 2)2 dx

 

u =  x3 + 3x - 2   Bepaal u
du
=  3x2 + 3 dx

Leid af:

du = 3(x2 + 1) dx  Schrijf zo dat je elke vorm
met x kan vervangen
 du

3
=
(x2 + 1)dx
    

Vervang nu de vormen met x door overeenkomende vormen met u:
(x2+1)(x3 + 3x - 2)2 dx

    =
    u2
    du

    3
    Vervang de vormen in x
    =
    1

    3
    u2 du
    Breng de constante buiten
    =
    1

    3
    u3

    3
    + C
    Bepaal de primitieve functie
    =
    (x3+3x-2)3

    9
    + C
    Schrijf nu alles terug in x

 

 

 

 

 

 

naar startpagina  naar sitemap     oppervlakte   prim.functie   machtsregel   som en product 
bepaalde integraal  berekenen van integralen  
substitutiemethode

oefeningen  opgeloste oefeningen